Op 9 maart, de dag na vrouwendag, stuurde ik naar mijn vriendengroep op whatsapp: het is weer tijd om alle berichten dat onze vrouwelijke collega's cool zijn voor een jaar in de archiefkast te stoppen. Het is geen geheim: ik heb een hekel aan vrouwendag. Ik dacht dat mijn vrienden zoals in veel gevallen mijn mening zouden delen, maar ik ontdekte tot mijn verrassing dat de meesten vrouwendag juist een goed concept vinden. Ik was verward en ik begon aan mezelf te twijfelen: ben ik nu gek? Beeld ik me problemen in die er niet zijn? Ik kon maar niet loslaten dat dit concept van vrouwendag blijkbaar door mensen die ik respecteer heel normaal en zelfs goed wordt gevonden. Ja, ik ben overtuigd dat de mensen die vrouwendag vieren echt het beste met vrouwen voor hebben, maar ik vind vrouwendag performatief en denigrerend. Kunnen we niet gewoon beter vrouwendag afschaffen?

Op 8 maart wordt LinkedIn overladen met vrolijke berichten die je ofwel uitleggen waarom vrouwendag belangrijk is, of die de vrouwelijke collega's in het zonnetje zetten. Oppervlakkig een mooi idee, but it rings hollow: vrouwendag lijkt op deze manier niet meer dan een agendapunt op de content creation calendars, net als Valentijnsdag: even een dag beamen dat het vrouwendag is, zodat we een modern en hip bedrijf lijken. En daarna kunnen we terug naar de status quo -- die eigenlijk niet zo veranderd is door een paar makkelijke social media posts te maken.

Het doet me denken aan de eindeloze discussies rond general AI en LLMs: alleen maar praten over dat we erover moeten praten. En dat lost echt precies niks op (niet dat ik vind dat er rond AI nu een levensbedreigend probleem is dat opgelost moet worden maar dat is een verhaal voor een andere keer). Veel doet zo'n post op social media niet: het probleem met seksisme is dat het systematisch is, en ik zie niet in hoe 1 dag per jaar wat extra aandacht geven ooit dat soort systematische problemen kan oplossen. Het is leuk dat we over het probleem praten, maar dat doen we al decennia lang -- decennia met veel verbetering, dat is waar, maar seksisme is alsnog gebleven. Vrouwendag afschaffen haalt niet weg dat er niet genoeg waardering is voor vrouwen, maar het stopt in ieder geval het waanidee dat 1 dag per jaar aandacht aan vrouwen problemen gaat oplossen.

Ik zei tegen mijn vrienden dat ik het vreemd vind dat we een speciale dag nodig hebben om de helft van de wereldbevolking te vieren: dat impliceert dat vrouwen een minderheid zijn. Het tegenargument klonk: er is toch ook een mannendag? Vieren we niet allebei? Echter vind ik het niet een valide tegenargument dat er een mannendag is. Dat argument is een klassiek whataboutism: het bestaan van mannendag heeft niet zo veel te maken met wat ik problematisch vind aan vrouwendag. Je kan zo nog wel even verder: er is toch ook een kinderdag? en een moederdag? en een vaderdag? Yes, and? Daar hebben we het nu niet over! Dat er een mannendag bestaat wil niet zeggen dat het equivalent is aan de vrouwendag. Mannendag wordt helemaal niet gevierd: dat zegt toch wat? Ik bedoel niet dat waardering voor werk en inspanningen van mannen niet nodig is, wat ik wel bedoel is dat het blijkbaar al genoeg gewaardeerd wordt dat een speciale dag van waardering niet nodig is. De concepten van mannendag en vrouwendag zijn dus, grote verrassing, niet gelijk. Het concept vrouwendag versterkt alleen het idee dat vrouwen een soort minderheid zijn: een speciale, uitzonderlijke groep die we 1 dag per jaar even in het zonnetje zetten. Dat er ergens een mannendag in de kalender staat verandert dit niet.

Als je geen vrouw bent is het veel makkelijker om te denken dat een vrouwendag hebben elk jaar ook maar iets oplost. Je kunt dat mensen ook niet echt kwalijk nemen: vrouwendag gaat in dat geval tenslotte niet over problemen die je zelf ervaart. Het voelt misschien alsof je echt iets nuttigs doet -- aandacht aan het probleem geven --, maar 1 dag in het jaar hebben om vrouwen te vieren geeft mensen licentie om na vrouwendag alles weer helemaal te vergeten. Dat is wat ik bedoelde met het bericht over de archiefkast. Maar precies omdat we niet weten wat andere mensen voelen en denken, moeten we ernaar vragen in plaats van aannames te maken over wat mensen wel of niet helpt.

Het voelt behoorlijk denigrerend en zelfs kwetsend als mannen mij proberen uit te leggen waarom vrouwendag belangrijk is. Dit soort gebaren zijn goed bedoeld, maar we hebben oplossingen nodig die echt werken voor vrouwen, en niet oplossingen waarvan mannen denken dat het gaat helpen - een idee dat heel treffend wordt beschreven in het boek "Invisible Women" van Caroline Criado Perez. Het boek geeft meerdere voorbeelden van situaties waar wel een oplossing wordt aangedragen voor problemen die veel impact hebben op vrouwen, maar waarbij niet goed is nagedacht over de behoeftes van de vrouwen in kwestie. Bijvoorbeeld: er wordt nieuwe huisvesting aangeboden voor mensen die in krottenwijken woonden, maar deze huisvesting is heel ver van alles verwijderd, waardoor vrouwen opeens niet meer dichtbij huis kunnen werken -- iets wat essentieel is als je ook op de kinderen moet passen. Deze nieuwe huisvesting maakte dus het leven van een deel van de mensen die uit de krottenwijk kwamen lastiger in plaats van makkelijker. Het is heel fijn dat de wil er is om te helpen en een verschil te maken, maar je moet wel luisteren als mensen aangeven dat de huidige oplossing niet voor hen werkt, anders heeft het simpelweg geen zin.

De goede bedoelingen zijn er dus. En ik denk ook niet dat alles aan vrouwendag verwerpelijk is. Ik krijg elk jaar op 8 maart ook een heel leuk berichtje dat me altijd blij maakt: mijn Poolse opa die me een fijne dag wenst. In Polen zijn dagen zoals vrouwendag voor mijn gevoel veel groter gevierd, en het is gebruikelijk om op vrouwendag de belangrijke vrouwen in je leven (moeders, dochters, partners, zussen, nichten, collega's, vrienden, etc.) een fijne dag te wensen of een bloemetje te geven. En dat vind ik nou wel lief. Zo'n soort vrouwendag doet zich niet voor als een pleister voor seksisme. Het is gewoon een dag om een paar van je dierbaren een fijne dag te wensen. Kortom, misschien hoeven we vrouwendag niet af te schaffen, maar stop op 8 maart maar wel met die social media berichten; post ze in plaats daarvan het hele jaar door. Maar bovenal: wil je zeker zijn dat je een positieve impact maakt, wens dan een paar mensen in jouw leven persoonlijk een fijne dag. Zo kun je echt iemand blij maken!

He jij, ik hoop dat je een fijne dag hebt vandaag, je verdient het ☀️

Impostor Syndrome

February 19, 2023

Essays

The impostor syndrome - every PhD student gets it at some point, or so I’m told. For me, it’s hard to disentangle from my own perfectionism: I’m tempted to think whatever I do is not good enough, regardless of how good I think I am at something compared to other people.

We always come back to the same hobbies

January 15, 2024

Essays

My grandma told me that we always come back to the same hobbies. Stubborn teen that I was, I didn't believe her, but I do now.